Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat davası, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141. maddesinde düzenlenen bir tazminat davasıdır. Dava, Maliye Hazinesi aleyhine açılmaktadır.
Koruma Tedbirleri Nedeniyle Hangi Hallerde Tazminat Davası Açıl5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile güvence altına alınan bazı haklarının ihlal edildiği iddia eden kişiler maddi ve manevi tazminat davası açabilecektir. Suç soruşturması veya kovuşturması sırasında haksız koruma tedbiri uygulanan kişiler şu hallerde tazminat davası açabilirler;
- Kanuni gözaltı süresi içinde hakim önüne çıkarılmayanlar
- Kanunlarda belirtilen koşullar dışında yakalanan, tutuklanan veya tutukluluğunun devamına karar verilenler
- Kanuni hakları hatırlatılmadan veya hatırlatılan haklarından yararlandırılma isteği yerine getirilmeden tutuklananlar
- Kanuna uygun olarak tutuklandığı halde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmayan ve bu süre içinde hakkında hüküm verilmeyen
- Kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen
- Hakkında mahkumiyet hükmü verilen ancak gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri, hükümlülük sürelerinden fazla olan veya işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın sadece adli para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak bu cezayla cezalandırılanlar
- Yakalama veya tutuklama nedenleri ve haklarındaki suçlamalar kendilerine, yazıyla veya bunun hemen olanaklı bulunmadığı hallerde sözle açıklanmayanlar
- Yakalanmaları veya tutuklanmaları yakınlarına bildirilmeyenler
- Hakkındaki arama kararı ölçüsüz bir şekilde uygulananlar
- Eşyasına veya diğer malvarlığı değerlerine, koşulları oluşmadığı halde el konulan veya korunması için gerekli tedbirler alınmayan ya da eşyası veya diğer malvarlığı değerleri amaç dışı kullanılanlar veya eşyaları zamanında geri verilmeyenler
Maddi veya manevi her türlü zararlarını, devletten isteyebilirler. Yukarıda belirtilen hallerden biriyle mağduriyete uğrayan kişiler maddi ve manevi tazminat davası açabilirler.
- Mahkum olan kişinin gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreler, mahkum olduğu cezanın infaz süresinden fazla ise tazminat davası açabilir.
- İşlediği suç için kanunda öngörülen yaptırımın sadece adli para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak adli para cezasıyla cezalandırılan kişi de tazminat davası açabilir.
- Haksız el koymadan dolayı zarara uğrayan kişiler de maddi ve manevi tazminat davası ile zararlarını talep edebilirler. Genelde el koyma nedeniyle tazminat davası, suç nedeniyle el konulan tır ve kamyonlar hakkında veya el konulan eşyaya el konulmasaydı elde edeceği gelir sebebiyle açılmaktadır.
HAKSIZ TUTUKLAMA, GÖZALTI VE EL KOYMA NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASI AÇMA SÜRESİ
Haksız tutuklama, gözaltı ve el koyma nedeniyle tazminat davası “kararın kesinleştiğinin davacıya tebliğinden” itibaren 3 ay ve her halükarda kararın kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde tazminat davasının açılması gerekir.
TAZMİNAT DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
Haksız koruma tedbirleri sebebiyle açılacak maddi ve manevi tazminat istemli davalar ilgilisinin ikametgahının bulunduğu yer ağır ceza mahkemesinde açılır. Tazminat talep edenin ikametgahında ağır ceza mahkemesinin bulunmaması halinde en yakın ağır ceza mahkemesi yetkilidir. Tazminat talep edenin yabancı veya Türk olmasına rağmen ikametgahının yurt dışında olması halinde genel olarak Milletlerarası Hukuk Usulü çerçevesinde İstanbul, Ankara ve İzmir’de dava açılabilir.
